Artık internet hayatın vazgeçilmez bir parçası. Herkesin gününün büyük bir bölümü internette iş yaparak, e-maillerimize bakarak, gezinerek, sosyal ağlarda vakit geçirerek ya da oyun oynarak geçiyor. Ancak, bazı insanlar bunu kontrol dışı ve bağımlı bir boyutta yaşıyorlar.
Tıpkı madde bağımlılığında olduğu gibi, internet ya da bilgisayar bağımlılığı da tolerans (aynı tadı alabilmek için gitgide daha uzun süre nette kalma), yoksunluk (nete giremediğinde yoğun girme isteği ve merak, sinirlilik, huzursuzluk, vb. yaşama), duygusal sorunlar (depresyon, kaygı bozukluğu, vb.) ve gündelik hayatta bozulmalar (sosyal ilişkilerin azalması ya da kesilmesi gibi) ile tanımlanır. Bunun bir hastalık olup olmadığı konusunda uzmanlar ikiye ayrılsa da, herkesin birleştiği nokta, bu tip davranışların okul hayatına ve sosyal hayata zarar verdiği, dolayısıyla bu konuda birşeyler yapılması gerektiği.
Birçok insan interneti iş ve okul yaşamının normal bir parçası olarak kullandığından aşırıyı normalden ayırmak biraz zor ve bilgisayar başında geçirilen zamanla ölçülemez. Burada ayırıcı nokta yaşanan “internete girmem gerek” hissi ya da girmeden duramamak. İnterneti normal kullananlarda bu his yoktur ve hayatlarının diğer alanlarını ihmal etmezler.
İnternete ya da bilgisayara bağımlı olmak fikri komik ve saçma geliyor olabilir ama şu durum aslında çok tanıdık gelebilir:
“Sabahın 3’ü. Çok uykunuz var ama siz bir türlü bilgisayarı kapatamıyorsunuz. Tam kapatacakken bir siteye daha giriyorsunuz ya da oyunun en heyecanlı yerindesiniz ya da tam çıkacakken chat odasına bir arkadaşınız girdi ya da 5 dakika daha beklerseniz belki istediğiniz kişi online olacak...”
Üniversite öğrencileri internet bağımlılığında en yüksek riski taşır, özellikle sosyalpaylaşım ağları ve online oyun söz konusuysa. Bu ortamda kimse ne yaptığınıza ve söylediğinize karışamaz. Ve internet size aslında olmak istediğiniz güvenli, kaygısız ve girişken insan olma fırsatını veriyor olabilir. Ancak sorunlar bilgisayarın başından kalkmadığınız için sevgiliniz sizi terkettiğinde, notlarınız düştüğünde, sadece internette tanıdığınız birisinin artık sizinle ilgilenmemesi depresyona girmenize sebep olduğunda başlar.
İnternet Bağımlılığının Türleri
- Siberilişki / Sosyalleşme Bağımlılığı (facebook, twitter, MSN)
- Net Kompülsiyonu (online kumar, online alışveriş)
- Siberseks Bağımlılığı (seks chatleri ve porno sitelerine bağımlılık)
- Bilgi Yüklemesi (durdurulamayan surf yapma ya da database arama)
- Oyun Bağımlılığı (takıntılı bir biçimde bilgisayarda oyunu oynama)
Siz bağımlı mısınız?
- İnternete hergün mutlaka giriyor musunuz?
- İnternette gitgide daha fazla vakit geçiriyor musunuz?.
- İnternete giremediğinizde ya da geçirdiğiniz zamanda bir azalma olduğunda sıkıntı yaşıyor musunuz? (internette neler dönüyor olduğunu çok merak etmek, daha kaygılı,stresli ve sinirli olmak, tekrar girebilmek için yoğun istek duymak)
- Bağlandıktan sonra zaman kavramını yitiriyor musunuz?
- Başka insanlar bilgisayar başında çok zaman geçirmenizden şikayetçi mi?
- Okulu, sosyal hayatınızı ve daha önceden zevk aldığınız şeyleri, internette olmak için ihmal ediyor musunuz?
- Aşırı internet kullanımı yüzünden ilişkinizi, eğitiminizi ve kariyer fırsatlarınızı riske atıyor, maddi problem yaşıyor musunuz?
- Yalnızlık, depresyon, suçluluk gibi zor durumlardan kaçmak için interneti kullanıyor musunuz?
- Ailenize ya da arkadaşlarınıza internette geçirdiğiniz zaman ve yaptıklarınız hakkında yalan söylüyor musunuz?
- Fiziksel sorunlar yaşıyor musunuz? (örn. el bileğinde uyuşma, ağrı, his kaybı; gözlerde kuruluk, ağrı; migren ağrıları; sırt ağrıları; uyku bozuklukları, düzensizlikleri; beslenme düzensizlikleri, kilo alımı/kaybı;özbakım sorunları; kişisel bakım ve temizlik sorunları...)
İnternet Bağımlılığı ile Baş Etmek için Öneriler
- Bir probleminiz varsa bunu kabul edin. Bağımlıların çoğu problemlerini inkar ederler. Bir alkoliğin bağımlı olmadığında ve istediğinde bırakabileceğinde ısrar edişini düşünün ve kendinizi tartın.
- Rutininizi değiştirin. Eve vardığınızda bilgisayarı açmak dışında yapacak birşey bulun.
- Bilgisayarın başından kalkmakla ilgili bir probleminiz varsa çalar saat kurun ve planladığınız kadar kalın. Çalar saati, kapatmak için yerinizden kalkmanızı gerektiren bir yere koyun. Sonra başka birşey yapın ve istiyorsanız tekrar başına dönün. Ama mutlaka ara verin.
- İnternette neye ne kadar vakit harcadığınızı hesaplayın. Kendi zamanlamanızı düşünün: en çok hangi günler, günün en çok hangi zamanı, nerede? Şimdi bunların tersini yaparak kendi düzeninizi sarsın ve değiştirin.
- Vakit geçirecek başka yollar bulun. Sosyal aktivitelere katılın. Spor yapın. Biraz offline zaman geçirin. Gerçek hayatla ilişkinizi arttırın.
- Eğer çok kötü durumdaysanız bilgisayarınızı başka bir odaya taşıyın.
- İnternete niye bu kadar vakit ayırdığınızı düşünün. Eğer bu sizin için üzüntü, boşluk ve güvensizlikle başetmenin bir yoluysa bu problemleri başka yollardan çözmeye çalışın. Interneti zor duygulardan kaçmanın yöntemi olarak kullanmak, o zor duygulara takılıp kalmanızı sağlar ve ilerlemenizi engeller.
- Yalnızlıktan şikayetçiyseniz, internette rahat ilişki kurmanızı sağlayan özellikleri gerçek hayatta denemeye çalışın. Kendinizi aynı güvenli ve girişken insan olarak, görebildiğiniz ve dokunabildiğiniz durumlarda hayal edin.
Notlarınız düşüyorsa, etrafınızdaki herkes şikayetçiyse, sosyal ilişkileriniz azaldıysa, uykusuz kalıyorsanız ve hala internet kullanımınızı kontrol altına alamıyorsanız yardım almayı düşünebilirsiniz. Gündelik hayatınız, notlarınız, uykunuz ve ilişkileriniz bozulmuyorsa, iyi eğlenceler!
Kaynak: Bilgi Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Birimi
Özel Arama
