Vajinismus şikayetiyle başvuran bayanların sıklıkla dile getirdiği cümleler şu şekildedir.
“Penis içeri girebiliyor ama hareket ettirme sırasında canım çok yanıyor ve o yüzden bırakıyoruz.’
"O kadar çok istememe, çabalamama rağmen hiç cinsel birleşme gerçekleşmedi.’
"Bugüne kadar hiç acısız cinsel birleşme gerçekleştirmedim”
“İlişkiye girmeye teşebbüs ettikten sonra yanıcı tarzda bir acı hissediyorum.”
“Partnerim içime girmeyi denediğinde duvara çarpmış gibi oluyor.”
"Bugüne kadar hiç acısız cinsel birleşme gerçekleştirmedim”
“İlişkiye girmeye teşebbüs ettikten sonra yanıcı tarzda bir acı hissediyorum.”
“Partnerim içime girmeyi denediğinde duvara çarpmış gibi oluyor.”
“Cinsel ilişkiyi tamamlayamıyorum.”
“Kolay olmamasına rağmen tam olarak birleşme sağlanması için zorluyoruz.”
“Gerçekten cinsel ilişkiye girmek istesem bile vajinamı sıkıyor gibi görünüyorum.”
“Bir çok defa cinsel ilişkiye girmeyi denemiş olmama rağmen hala bakireyim.”
“Tampon kullanamıyorum çünkü tamponu vajina içine yerleştirmek çok zor.”
“Bugüne kadar jinekolojik muayeneyi tamamlayamadım”
“Gerçekten cinsel ilişkiye girmek istesem bile vajinamı sıkıyor gibi görünüyorum.”
“Bir çok defa cinsel ilişkiye girmeyi denemiş olmama rağmen hala bakireyim.”
“Tampon kullanamıyorum çünkü tamponu vajina içine yerleştirmek çok zor.”
“Bugüne kadar jinekolojik muayeneyi tamamlayamadım”
Vajinismus sorununu yaşayan bazı bayanlar cinsel isteklerinin olmadığı şeklinde düşünürler,
"Ben ilişkiye arzu duymuyorum, duysam yapacağım ama içimden gelmiyor’ diye dile getirirler oysa bu tamamiyle bir savunma mekanizmasıdır, cinsellikle ilgili bilinçdışı kokularından kaynaklıdır. Diğer bir savunma mekanizması da kendini vurdumduymazlık şeklinde gösterir. Bu savunma mekanizmasını kullanan bayanlar
"İlla cinsellik olmak zorunda mı, cinsellik olmadan da bir ilişki yürüyebilir, beni seven böyle sever, kabul eder." şeklinde düşüncelerini dile getirir.
Vajinismusun nedenleri
1-Fizyolojik Nedenler: Gerçek anlamda bedensel sorunu olanlar: %1kadardır.. - kalın kızlık zarı - vajen anormalliği - vajen girişinde acı veren yara vb.. - vajina yokluğu
2-Psikolojik Nedenler:
A. HAZIRLAYAN FAKTÖRLER
a) Ailenin ve toplumun cinselliğe bakış tarzı
b) Aşırı tutucu, dindar yetiştirilme biçimi
c) Eksik ya da yanlış cinsel bilgi
d) Cinsellikle ilgili gerçek dışı beklentiler
e) Anne baba arasındaki olumsuz ilişki biçimi
f) Erken travmatik yaşantılar
g) Eşler arasındaki iletişim biçimi
h) Uyarılma eşiğinin yüksek olması
j) Nevrotik kişilik özellikleri
k)Yakınlaşma sorunları
l) Ayrılık anksiyetesi
m) Cinsel istismara maruz kalma, tecavüz vb.
B. ORTAYA ÇIKARAN FAKTÖRLER
a) Eşler arasındaki uyumsuzluk
b) Cinsel iletişim sorunları
c) Eşin cinsel bir sorununun olması
d) Performans anksiyetesi
e) Fiziksel ya da psikiyatrik hastalıklar
f) Yorgunluk ve stress
g) Aşırı alkol ve ilaç kullanımı
h) Hamile kalma korkusu
j) Evlenme
e) Fiziksel ya da psikiyatrik hastalıklar
f) Yorgunluk ve stress
g) Aşırı alkol ve ilaç kullanımı
h) Hamile kalma korkusu
j) Evlenme
k) Evlilik öncesi ve dışı ilişkiler
l) Travmatik cinsel yaşantı vb.
C. SÜRDÜREN FAKTÖRLER
a) Sorunun çözümü ile ilgili yanlış uygulamalar
b) Çok sık cinsel ilişkide bulunma
c) Cinsel ilişkiden kaçınma
d) İlişkiye kendini verememe
e) Performans anksiyetesi
f) Suçluluk ve utanç duyguları
g) Eşin tepkileri vb.
Vajinal kasılmanın (vajinismus), nedenleri %99 psikolojiktir ve tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Nedeni ne olursa olsun eğer çiftler işbirliğine istekliyse vajinismus her zaman tedavi edilebilir. Önemli olan tedaviyi istemek ve bunun için seksüel terapi merkezlerine baş vurmaktır.
VAJİNİSMUS TEDAVİSİ
Vajinismus tedavisinde en önemli şart, tedaviyi uygulayacak terapistin ( psikolog, psikiyatrist, seks terapisti yada cinsel terapist) bu konu ile ilgili eğitimli ve deneyimli olmasıdır. Vajinismus tedavinde her başarısızlık , tedaviye gelen çiftlerin güvenin kırılmasına, motivasyonlarının düşmesine, sorunun çözümü ile ilgili daha da umutsuzluğa karamsarlığa düşmesine yol açacaktır ve bu durum evliliklerinde cinsel yaşamın sonlanmasına, cinselliği redde hatta eşler arasında iletişimin iyice kopup boşanmalara sebep olabilir.
Vajinismus tedavisine ilk adım bir jinekoloğa ( kadın doğum uzmanına) muayene olmaktır. Bu bir çok açıdan önemlidir. İlk olarak vajinismusun nedenleri arasında çok az ihtimalde olsa cinsel organlarda bir anormallik, yaralanmalar ( % 1 oranında) vardır, bu durumun varlığının araştırılması hem fizyolojik anlamda bir sorunun olup olmadığının anlaşılması adına önemlidir hem de kadının anatomik olarak bir sorunun olmadığını öğrenmesi bir anlamda psikolojik olarak rahatlatmaktadır. Ayrıca vajinada olan bir mantarın , enfeksiyonun varlığı tedavi sürecini olumsuz etkileyeceğinden bu durumun varlığının araştırılması son derece önemlidir. Böyle bir durumda ilk önce ilaç tedavisin yapılması gereklidir.
Vajinismus hastalarının pek çoğu jinekolojik muayene sırasında da aynı kasılmaları , korku ve endişeyi yaşarlar. Pek çoğu jinekoloji sandalyesine oturamaz, muayene sırasında jinekolog tarafından hastanın muayene odasına geçme süresine veya masaya olan tepkisi de psikolojik olarak değerlendirilir, daha sonra izin verir ve isterse basitçe ilişkiye mani olan bir hali olup olmadığına bakılır. Bu değerlendirmeler daha sonra psikolojik tedavisini sürdürecek uzmana bildirilir.
Tedavide iki amaç güdülür, birincisi cinsel birleşmeyi sağlamak, ikincisi iyi bir cinsel eğitimle daha sonraki cinsel yaşamlarını düzene sokma, orgazm ve zevk alma adına teknik bilgiler vermektir.
Vajinismus tedavisinde en iyi ve ekili tedavi metodunun seçilebilmesi için çiftin çok iyi bir şekilde psikolojik değerlendirilmesinin yapılması gereklidir. Değerlendirme sırasında hasta ve eşi ile hem ayrı ayrı hemde birlikte görüşülür. Bu görüşmeler çiftin vajinismusu nasıl algıladığı, nasıl etkilendiği, vajinismus hakkında ne bildiği açısından önemlidir. Değerlendirmenin ardından tedavi planı oluşturulur ve tedavide nasıl bir yol izleneceği konusunda bilgi verilir. Bununla birlikte vajinismusun ne hissettirdiği, korku ve kaygılarınız, varsa geçmişte yaşamış olduğunu olumsuz deneyimler, ilişkiler hakkında konuşulur.
İlk olarak çifte vajinismus hakkında bilgi verilir. Vajnismusun nedenleri arasında daha önce belirttiğimiz gibi, cinsellikle ilgli, ilk gece veya kızlık zarı ile ilgli yanlış inançlar , ebilgiler olduğu için önce çiftin bu konuyla ilgli inaçları alınır. Sonra vajinismusla ilgili yanlış bu düşüncelerin, inançların değiştirilmesiyle başlanır. Tüm bu düşüncelerin yanlış oldukları hastanın/çiftin eğitim düzeyine göre anatomik olarak açıklanır ve yanlış bilgilerin yerine doğru bilgilendirme yapılır.
Yapılması gerekenlerden birisi de çifte belli bir aşamaya gelene kadar cinsel birleşmeyi yasaklamaktır. Bunun iki nedeni vardır. Birincisi çiftin vajinanın kasılması engellenmeden yapacakları cinsel girişimleri büyük bir olasılıkla yine başarısızlıkla sonuçlanacak ve bu da çiftin tedaviye olan motivasyonların azalmasına yol açacaktır. İkincisi ise zaten cinsel ilişki nedeni ile kaygılanmakta olan hastanın kaygılarını ortadan kaldırmaktır.
Bedeni ve vajeni tanıma egzersizleri verilir. Bazı hastalar çıplakken kendi bedenlerine ya da vajenlerine bakmaktan bile aşırı derecede anksiyete duyarlar. Böyle durumlarda hastalara , hergün belli süre ayna karşısında çıplak olarak bedenlerini incelemeleri ödev olarak verilebilir. Daha sonra ise aşamalı olarak ayna ile vajene bakma ve vajene dokunma egzersizlerine geçilebilir.
Nefes alıp verme egzersizleri ile hastanın kaslarının kasılıp ve gevşemesini fark etmesi sağlanır. Bazı hastalarda ise, birleşme sırasında vajen kaslarına ek olarak karın, kalça ve bacaklarda da kasılmalar ortaya çıkabilir. Yine bazı hastalarda bu kasılmalara düzensiz nefes alma, nefesin hızlanması ya da kesilmesi gibi belirtiler eşlik edebilir. Bu hastalara, görüşme sırasında nefes egzersizleri yaptırmak ve söz konusu kasları gevşetme egzersizleri yaptırmak yerinde olur.
Kadınlara pelvik kaslarını kontrol etmelerini öğreten "Kegel Egzersizleri" yaptırılır. Tüm vücudun kaslarının gevşemesini sağlayacak gevşeme egzersizleri öğretilir.
Aşamalı genişletme (koitus) egzersizlikleri : Bu egzersizlerin iki amacı vardır. Birincisi vajinanın genişletilmesi, ikincisi ise içine birşey girdiğinde vajenin aniden kasılmasını önlemektir.
Aşamalı cinsel ilişki egzersizleri : Bu egzersizler ile de cinsel ilişkinin (penise vajene girişi) aşamalı olarak nasıl yapılacağı ve farklı pozisyonlar hakkında bilgi verilir. Bununla birlikte tedavide eşlerin seanslar sırasında kendilerine verilen ev ödevlerini uygun bir şekilde uygulaması ve sonuna kadar tedaviye inançlarını kaybetmemeleri, motivasyonlarının yüksek tutmaları tedavi başarısını arttırmaktadır.
Eylem Ayrancı (İzmir)
